Lees onderstaande tekst goed door en beantwoord de vragen in de rechterkolom.
Succes!
Een nieuw (kalender)jaar!
(1) Het duurt niet lang meer, het nieuwe jaar staat voor de deur. Het zal waarschijnlijk weer geheel volgens Nederlandse traditie worden ingeluid met oliebollen, bubbels en indrukwekkende vuurwerkshows. Waarom begint ons nieuwe jaar eigenlijk op 1 januari? Door de eeuwen heen zijn er vele verschillende momenten geweest waarop het nieuwe jaar begon, zoals op 1 maart, of bij het begin van de lente, op Maria Boodschap (25 maart) of bij de zonnewende (rond 21 december).
Rekenwerk
(2) Een kloppende kalender maken valt niet mee, daar waren de Romeinen al achter gekomen. Keizer Julius Caesar besloot in 44 voor Christus de maankalender te vervangen voor de zonnekalender. Men had destijds zorgvuldig berekend dat de aarde in 365,22 dagen om de zon draaide. Daarom besloot men een jaar voortaan 365 dagen te laten duren, waarbij om de vier jaar een extra dag zou worden toegevoegd. Dit werd het schrikkeljaar genoemd. De 12 maanden werden afwisselend 30 en 31 dagen lang. Februari vormde hierop een uitzondering en duurde 29 dagen, in een schrikkeljaar echter 30.
Aanpassingen
(3) Een halve eeuw later kwam men erachter dat de kalender niet meer klopte. Er werd toen besloten om de zevende en achtste maand allebei 31 dagen te laten duren. Deze maanden werden naar de overleden keizers Julius en Augustus genoemd, die daarbij evenveel eer kregen toebedeeld. Februari werd ter compensatie nóg een dag extra ingekort.
Herberekening
(4) Járen later bleek dat de cyclus van de zon niet 365,22 dagen duurde, maar 365,2422 dagen. Door dit kleine verschil liep de kalender in de zestiende eeuw al meer dan 12 dagen uit. Paus Gregorius XIII nam toen het initiatief om de kalender weer kloppend te maken. In 1582 werd het schrikkelsysteem dus alweer anders vormgegeven en in oktober van dat jaar “skipten” ze zo 10 dagen. De kalender sprong van 5 naar 15 oktober. Eigenlijk had dat zelfs 17 oktober moeten zijn. De paus hield echter vast aan de officiële berekening van de paasdatum en besloot daarom maar 10 dagen te corrigeren, zodat de paasdatum gelijk zou blijven lopen.
Verschillende kalenders
(5) Op veel plekken in de wereld nam men de zogenaamde ‘Gregoriaanse kalender’ over, maar niet overal. In Nederland bijvoorbeeld namen de gewesten Holland en Zeeland deze kalender in 1582 over, maar het duurde nog 119 jaar voordat Drenthe ook overstag ging. Rusland deed dat overigens pas in 1918 en als laatste land nam Griekenland deze kalender in 1923 in gebruik.
1 januari
(6) Julius Caesar besloot dus al in 44 voor Christus dat het nieuwe jaar op 1 januari moest beginnen, maar hierna is er alsnog behoorlijk aan de kalender gesleuteld. De maand januari is vernoemd naar Janus. Deze tweekoppige god kijkt zowel terug in de tijd als vooruit en is hiermee dus een prachtig symbool voor de overgang van het oude naar het nieuwe jaar.